Okrugli sto posvećen pitanju učešća osoba s invaliditetom u drumskom saobraćaju, održan je 9. novembra 2016. godine, u Podgorici. Događaj pod nazivom „Volim da vozim, a nemam ništa protiv ni da me voze“ organizovao je Savez udruženja paraplegičara Crne Gore, u okviru regionalnog projekta „Balkanska nezavisna mreža organizacija lica sa invaliditetom“ koji finansira Evropska unija putem programa Evropske komisije.
Događaj je okupio predstavnike organizacije koje su članice Balkanske nezavisne mreže organizacija osoba s invaliditetom (BIDF Mreža) i predstavnike: Ministarstva saobraćaja i pomorstva, Ministarstva finansija, Ministarstva rada i socijalnog staranja, Ministarstva unutrašnjih poslova, Ministarstva zdravlja, Kancelarije Ombudsmana, Poreske uprave, Sekretarijata za komunalne poslove i saobraćaj Glavnog grada, Parking servisa Glavnog grada, Uprave policije, Monteputa doo i Osmanagić CO DOO. Pored njih, učesnici događaja su bili i autori emisija: ,,Za volanom” na Televiziji ,,Vijesti” i ,,Automobilizam, bezbjednost i saobraćaj” (ABS) na Televiziji Crne Gore (RTCG).
Na Okruglom stolu se govorilo o značaju postojanja adekvatne pravne regulative koja se odnosi na učešće osoba s invaliditetom u drumskom saobraćaju, sa posebnim osvrtom na obilježavanje vozila kojim se prevozi osoba s invaliditetom – znakom pristupačnosti. Istaknut je značaj odredbe člana 18Zakona o bezbjednosti saobraćaja na putevima kojim je propisano da ,,lice sa 80% ili više procenata tjelesnog oštećenja ili tjelesnog invaliditeta, odnosno lice kod kojeg je usljed tjelesnog oštećenja ili tjelesnog invaliditeta utvrđena nesposobnost donjih ekstremiteta od 60% ili više procenata, može obilježiti vozilo u kojem se prevozi znakom pristupačnosti’’.
Ukazano je i na problem da usljed nepostojanja Jedinstvenog tijela vještačenja za utvrđivanje invaliditeta, ne mogu sve osobe s invaliditetom da ostvare pravo na znak pristupačnosti, koje im po zakonu pripada. Usljed nepostojanja ovog Tijela, koje bi na osnovu jedinstvenih kriterijuma utvrđivalo procenat invaliditeta, osobe s invaliditetom su onemogućene da ostvare svoja prava, jer ne mogu da dobiju status da su osobe s invaliditetom. Zbog značaja navedenog problema, Savez udruženja paraplegičara Crne Gore je pokrenuo kampanju pod nazivom ,,Utvrdite moj invaliditet – Omogućite mi da ostvarim svoja prava’’, koja bi trebala da rezultira stvaranjem zakonskih pretpostavki za formiranje Jedinstvenog tijela vještačenja za utvrđivanje invaliditeta.
Bilo je riječi i o nepoštovanju propisa kojima je regulisan broj označenih parking mjesta od strane organa lokalne samouprave u nekim opštinama, odnosno nepostojanje odgovarajućih odluka u svim opštinama na teritoriji Crne Gore.Na Okruglom stolu je ukazano na povlastice za osobe s invaliditetom koje trenutno proizilaze iz znaka pristupačnosti, a razgovaralo se i o povlasticama koje bi znak pristupačnosti u budućnosti trebao da omogući. Posebno je istaknuto očekivanje da će znak pristpačnosti da omogući pravo na oslobađanje od plaćanja naknade za: prolaz kroz Tunel ,,Sozina”, prevoz trajektom, putarinu (autoput i sl.).
Učesnici Okruglog stola pomenuli su i problem nemogućnosti da osoba s invaliditetom pohađa praktičnu obuku za vozača, usljed nepostojanja auto škole koja ima prilagođen automobil, što je prepoznato kao primjer neposredne diskriminacije osoba s invaliditetom.
Jedna od tema Okruglog stola bilo je i pravo na oslobađanje plaćanja carine i pdv-a prilikom uvoza automobila. Istaknuto je da propisi koji se odnose na ovu oblast predstavljaju veliki problem. Iako zakon omogućava ostvarivanje prava na oslobađanje plaćanja carine i pdv-a prilikom uvoza automobila, usljed neadekvatnog zakonskog rješenja to je u praksi gotovo neprimjenjivo.
Kao rezultat diskusije na ovom događaju, proizašli su zaključci, od koji su najvažniji sljedeći:
– Donošenje podzakonskog akta kojim se reguliše način izdavanja, izgled i sadržaj znaka pristupačnosti.
– Stvaranje zakonskih pretpostavki za formiranje Jedinstvenog tijela vještačenja za utvrđivanje invaliditeta.
– Uticanje na to da sve lokalne samouprave usvoje odgovarajuće propise kojima će se regulisati označavanje parking mjesta za vozila koja su obilježena znakom pristupačnosti.
– Izmjenom propisa omogućiti oslobađanje od plaćanja naknade za prolaz kroz Tunel ,,Sozina” i prevoz trajektom.
– Omogućiti praktičnu obuku vozača s invaliditetom.
– Izmjena propisa koji se odnose na oslobađanje pdv-a i carine na uvoz automobila kako bi se omogućilo olakšano ostvarivanje ovog prava bez administrativnih poteškoća i zahtjeva koji obesmišljavaju ovu povlasticu.
– Televizijske emisije čija je tema saobraćaj mogu doprinijeti podizanju svijesti javnosti oučešću osoba s invaliditetom u drumskom saobraćaju davanjem više prostora ovoj temi.
Okrugli sto je jedna od aktivnosti Projekta koji realizuju: Balkanska nezavisna mreža organizacija u oblasti invalidnosti, Savez udruženja paraplegičara Crne Gore, Agencija za saradnju, edukaciju i razvoj iz Bosne i Hercegovine, Centar za samostalni život osoba sa invaliditetom Srbije i POLIO PLUS iz Makedonije.
